| has gloss | hye: Օրբելյաններ, իշխանական տոհմ Հայաստանում և Վրաստանում։ Ավանդությունն Օրբելյաննրի ծագումը վերագրում է Ճենաց աշխարհի թագավոր Ճենբակուրի փախստական ժառանգներին, որը Մամիկոնյաններից նրանց սերած լինելու վկայությունն է։ Օրբելյանները բարձր դիրք են զբաղեցրել վրացական արքունիքում, վարել թագադիր ասպետի, սպարապետի և այլ պաշտոններ։ Ձգտելով պետական բարձրագույն իշխանության՝ ամիրսպասալար Իվանե Օրբելին 1177-1178–ին, թագաժառանգ Դեմնային գահին բազմեցնելու պատրվակով, գլխավորել է վրացական ավատատիրական տների ապստամբությունը՝ Գեորգի III թագավորի դեմ։ Սակայն վերջինիս հաջողվել է ղփչաղների աջակցությամբ ջլատել ապստամբների զինական ուժերը, մեկուսացնել Իվանեին, ձեռբակալել և կուրացնել նրան։ Իվանեի եղբայր Լիպարիտը, որ ռազմական օգնության խնդրանքով ներկայացրել էր սելջուկյան Ելտկուզ Աթաբեկին, այնուհետև հաստատվել է Գանձակում։ Գեորգի III թագավորի մահից հետո, Լիպարիտի որդիներից մեկը՝ Իվանեն, վերադառձել է Գուգարք, Թամար թագուհուց ետ ստացել Օրբելիների տիրույթների մի փոքր մասը և Օրբեթ ամրոցը։ Լիպարիտի մյուս որդին՝ Էլիկումը, հաստատվել է Նախճավանում։ Դրանով Օրբելյանների տոհմը բաժանվել է երկու ճյուղի՝ վրաց Օրբելիների և հայ... |
